Az su tüketimi, böbrek taşı oluşumunu tetikliyor
İnsanoğlunun en önemli yaşam kaynağıdır su… Olmazsa olmazı, vazgeçilmezidir. Belki de bu yüzdendir, vücudumuzda yer alan her organdan en küçük hücreye kadar sağladığı yararlar… Ancak yeteri kadar alınmadığında tıpkı böbrek taşlarında olduğu gibi birçok sağlık problemini de beraberinde getirir. Avrasya Hastanesi’nden Üroloji Uzmanı Op. Dr. Arman Çitçi, az su tüketiminin böbrek taşı üzerindeki etkilerini ve dikkat edilmesi gerekenleri anlatıyor.
Böbrek taşı nedir?
Böbreğin süzdüğü idrarın toplandığı ve vücut dıına doğru atıldığı kanalların içinde oluşan mineral içerikli partiküllerin, farklı nedenlerle birleşmesi ve büyümesi sonrasında oluşan sert bileşiklere böbrek taşı denir. Kısacası, böbrek kanalları içerisinde oluşan mineral içerikli sert kitlelerdir.
Böbrek taşı neden oluşur?
Böbrek taşlarının neden oluştuğu tam olarak bilinmese de;
- Ailevi yatkınlık,
- Doğuştan gelen idrar yolu anomalileri,
- Bazı sistemik hastalıklar böbrek taşına yol açabilir.
Erkeklerde kadınlara oranla 3 kat daha fazla görülen böbrek taşı riskini arttıran faktörler;
En büyük risk faktörlerinin başında yeteri kadar su içmemek geliyor. Bunun dışında;
- Aile öyküsü veya kişisel öykü,
- Yaş, cinsiyet ve ırk,
- Genetik faktörler,
- Hareketsizlik,
Su böbrek taşı için neden bu kadar önemli?
Vücudun en önemli ihtiyaçlarından biri olan su, yeteri kadar alınmadığında böbrek taşı oluşumunu büyük oranda tetikliyor. Bu sebeple günde en az 2 litre su tüketilmelidir. Aksi takdirde böbreklerde taş oluşması için kolay bir zemin hazırlamış olursunuz. Çünkü az su içmek az idrara çıkmak demektir. Vücut için zararlı maddelerin çıkış kapısı olan idrar 1 litrenin altında olduğunda ise böbrek taşı oluşabilir.
En önemli belirtileri nelerdir?
- Şiddetli ağrı,
- Mide bulantısı ve kusma,
- İdrarda görülen kan,
- Yüksek ateş,
- Ürperme ve titreme,
- Kötü kokulu idrar,
- Dengesiz beslenme,
Böbrek taşı nasıl tedavi edilir?
Medikal tedavide 5 mm’ye kadar olan taşların büyük çoğunluğu verilen ağrı kesici, antispazmodik ilaç tedavisi ve bol sıvı alımı ile düşürülebilir. Ancak taşın boyutu büyüdükçe müdahele edilmeden düşürme olasılığı azalır.
Perkutan Nefrolithotomy ise böbrek içindeki taş 2 cm’den büyük olduğunda veya ESWL (vücut dışından şok dalgaları ile taşın kırılması) ile kırılamadığında uygulanan güncel bir yöntemdir. Genel anestezi altında bel bölgesinde 1 cm’lik kesiden oluşturulan bir yoldan böbreğin içerisine girilerek taşlar bir bütün halinde veya kırılarak aynı yoldan dışarı çıkartılır. Endoskopik yani kapalı bir ameliyat yöntemi olan perkütan nefrolithotomy ameliyatında görüntüler endokamera ile bir televizyon ekranına büyütülmüş olarak taşınır. Taşlar genelde pnömatik, ultrasonik veya lazer taş kırıcılar ile parçalanırlar.
Üretoroskopi yönteminde ise üreter kanalı içerisindeki taşlar düşmezse veya ESWL ile kırılamazsa idrar yolundan üreteroskop denilen aletler yardımıyla girilerek tedavi edilebilirler. Üreteroskoplar 2.5-3 mm çapında, uzunlukları boyunca bir çalışma kanalı ve görüntüyü sağlayan bir mercek bulunan cihazlardır. Rijid yani sert üreteroskoplar ile dış idrar yolu ve mesane geçilip üreter içine girilirek taşlar Holmium lazer veya pnömatik taş kırıcı ile kırılarak tedavi edilir. Bu üreteroskoplar ile alt ve orta üreterdeki taşlar tedavi edilebilirler. Fleksibl yani kıvrılabilen üreteroskoplar ise uçları çeşitli yönlerde ve açılarda döndürülebildiğinden hem üst üreterdeki, hem de böbrek içinde havuzcuk ve kalis adı verilen ceplerdeki taşların tedavisinde kullanılırlar. Üretereroskopik taş tedavisi sonrası hastalar aynı gün veya bir gün sonra evlerine taburcu edilirler.
Böbrek taşı olan kişiler nelere dikkat etmeli?
- Mutlaka bol su içmeli, özellikle de sıvı kaybının çok daha fazla olduğu yaz aylarında.
- Sıvı alımının önemli olduğu bu durumda su yerine kahve, çay ve kola gibi içecekleri kesinlikle tercih etmemeli ve hatta uzak durulmalı,
- Tuz ve şeker tüketimine kota konulmalı,
- Düzenli bir besin rutini olmalı,
- Az hareketten kaçınmalı, düzenli olarak spor yapmalı.
