Adım adım tuvalet eğitimi

Çocuk büyütmek ve geleceğe bir birey hazırlamak keyifli olduğu kadar meşakkatli bir süreçtir. Sorumluluk ve sabır isteyen bir sürecin en keşmekeşli dönemlerinden biri de tuvalet eğitimidir. Bezin rahatlığına alışmış çocukların bezle vedalaşması çoğu zaman kolay olmayabilir. Avrasya Hastanesi’nden Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Mehmet Ali Talay, çocuklarda tuvalet eğitiminin nasıl olması gerektiğini anlatıyor.

Hazır olduğuna emin olun

Her çocuğun bezle vedalaşacağı zaman farklılık gösterir. Bu konuda ebeveynlerin yapması gereken çocuklarının hazır olduklarına dair verdikleri işaretleri iyi izlemeleridir. Çocuğun mutlaka kendini bir şekilde ifade edecek kadar birkaç kelime bilmesi ya da en azından el/kol işaretleriyle derdini anlatabilmesi gerekmektedir. Eğer çocuğunuz bezine kaka ya da çiş yaptıktan sonra rahatsız oluyorsa ve bunu belli ediyorsa zaman gelmiş demektir. Ayrıca çocuğunuzun altı günde 3 saatten fazla kuru kalıyorsa çocuğunuzun hazır olduğu anlamına gelir.

En uygun dönem; 24- 48 ay

Çocukların duygusal ve fiziksel gelişimine bağlı olarak en uygun dönem 24-48 ay arasında olduğu düşünülmektedir. Çünkü bu dönem, çocuğun kendini tanımaya başladığı, fiziksel, psikolojik ve davranışsal olarak benliğinin ortaya çıktığı bir dönemdir. Dolayısıyla daha küçük yaşlarda özellikle de 18 aydan önce yapılan denemeler, çocuklarda ileri dönemlerde kabızlık ve idrar tutamama gibi problemleri beraberinde getirebilir.

Uygun bir lazımlık alın

Çocuğunuzun tuvalet eğitimi için en ideal zamanı belirledikten sonra hazırlık aşamasına geçilmelidir. Bunun ilk adımı ise lazımlık almaktır. Lazımlık alışverişini çocuğunuzla birlikte yapabilir, onun kendi seçtiği lazımlığı alarak daha kolay benimsemesini sağlayabilirsiniz. Lazımlık ilk aşamada klozetlere yerleştirilen çocuk aparatlarından daha etkilidir. Çünkü yere daha yakın olan lazımlık çocuğa güven verir. Ayrıca ayaklarının yere değmesi çocuğunuz açısından daha emniyetlidir.

Şimdi, pratik zamanı!

Koşullar uygun, çocuğunuz hazır. Ancak alışması lazım. Bir iki gün boyunca lazımlığı her zaman görebileceği yere koyun. Kıyafetleriyle üzerine oturarak pratik yapabilir. Gerçek anlamda tuvaletini oraya yaptığında ise ne zaman isterse kalmasına izin verin. Bu durumu bir zorunluluk gibi hissetmesi eğitimin gidişatı için olumsuz olabilir. Bu sebeple eğitim döneminde oldukça yapıcı ve anlayışlı olun.

Çocuklarınızın hareketlerini izleyin

Çocuklar tuvaletini bir iki kere lazımlığa yapsa da ilk tercihi bez olacaktır. Bu yüzden ebeveyn olarak çocuğunuzun hareketlerini izlemekte yarar var. Bazı çocuklar tuvaleti geldiğini sesli olarak ifade etse de bazıları kendine özgü bir pozisyon bulabilir, çömelebilir, yüzünü buruşturabilir ya da o sırada yüzü kızarabilir. Bu davranışları gördüğünüz an tuvaleti gelip gelmediğini sorabilir, ona lazımlığı hatırlatabilirsiniz. Oyun gibi algılamasını sağlayın.

Bu dönemde rahat kıyafetler giydirin

Eğer çocukların lazımlığa çabuk adapte olmasını istiyorsanız ortamı ve şartları bu duruma uygun hale getirmelisiniz. Düğme ya da fermuar gerektirmeyen kıyafetler tercih edilmeli, çocuk tuvaleti geldiğinde gerekirse tek başına altındaki giysiyi çıkararak tuvaletini yapabilmelidir. Bunun için yine alttan çıtçıtlı zıbınlar tercih edilmemelidir.

Çocuğunuzun biyoritmini belirleyin

Her insanın bağırsak hareketleri genel bir rutin içinde hareket eder. Dolayısıyla bir kişinin her gün benzer saatlerde tuvalete çıkması tesadüf değil, sindirim sisteminin ritminden kaynaklanır. Çocukların da bu anlamda bir biyoritmi vardır. Bunu belirlediğiniz sürece tuvalet eğitimi çok daha kolaylaşır. Örneğin çocuklar yemek yedikten yarım saat sonra büyük tuvaletini yapmak eğilimindedir. Eğer yemeklerden yarım saat sonra lazımlığa oturmasını bir alışkanlık haline getirirseniz, bu bir rutine dönüşebilir.

Başarıyı ödüllendirin, başarısızlıkta cesaretlendirin

Bu dönemde unutmamanız gereken en önemli konu anlayışlı olmaktır. Bu dönemde özellikle çocuğun anne ile özel bir bağı vardır ve bu bağın temelini sevgi oluşturur. Tuvalet eğitimi verirken kesinlikle sevgi dilini kullanın. Anlayışınızı ve sabrınızı kaybetmeyin. Küçük hatalar karşısında kızma yolunu seçmeyin. Başarısız olduğunda çocuğunuzu cesaretlendirin. Başarılı olduğunda ise küçük ödüller verin. Belki sevdiği bir çizgi filmi beraber izleyebilir, sevdi çizgi karakterlerin stikerlarını alabilir, beraber tatlı yapabilirsiniz.