Aşırı Stres Zehirli Guatrı Tetikliyor
Hemen hemen her yaş grubunda bir risk faktörü olan zehirli guatrın en büyük tetikleyicisinin aşırı stres ve endişe olduğuna vurgu yapan Avrasya Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı, zehirli guatr hakkında bilinmesi gereken tüm detayları anlattı.
Graves (Zehirli Guatr) nedir?
Halk arasında zehirli guatr olarak bilinen Graves bir troid bezi hastalığı türüdür. Vücudun savunma mekanizmasının kendi hücrelerini aşırı savunmadan kaynaklı yabancı olarak algılaması ve onlara karşı savaşması sonucu ortaya çıkmaktadır. Bu durumda troid bezlerinde aşırı miktarda troid hormonu salgılanır. Kadınlarda erkeklere oranla daha sık görünen gravis her yaştan bireyde görülse de özelikle 25-40 yaş arası bireylerde normalden daha yaygındır. Otoimmün bir hastalık olmasından dolayı bazı kişilerde birden fazla otoimmün hastalık türleri bir arada görülebilmektedir. Bu nedenle hastalık evresi ve türünün tespiti doğru tedavi planı için oldukça önemli bir rol oynamaktadır.
Soğuk havalar bile sıcaklamanıza engel olamıyor mu?
Başlangıç döneminde çok belirgin bir belirtisi olmamakla birlikte hastalığın ilerleyen aşamalarında özellikle de sıcağa karşı hassasiyet ve tahammülsüzlük ortaya çıkar. Graves hastaları genelde soğuk havalar da bile çok sıcak hissedebilir hatta incecik giysilerle dahi dolaşabilirler. Bunların dışında ortaya çıkan belirtiler şu şekildedir;
- Guatr tipi boyun kalınlaşması,
- Gözlerin parlaması ve dışarı çıkacak gibi olması,
- Çarpıntı,
- Terleme,
- Saçlarda döküntü,
- Adet düzensizliği,
- İshal,
- Cinsel isteksizlik
- Hızlı kilo kaybı,
- El ve ayaklarda titreme,
- Tırnak ile tırnak eti arasındaki ayrımın gittikçe daha çok belirginleşmesi.
Genetik faktörler oldukça etkili…
Normal şartlarda savunma sistemimiz vücudumuzu bakterilere ve virüslere karşı korumaktadır. Ancak vücuttaki savunma sistemi bazı durumlarda aşırıya kaçarak kendi hücrelerini de yabancı olarak algılayabilir. Bu durumda kendisine karşı bir antikor geliştirir ve ortaya otoimmün hastalıkları çıkar. Zehirli guatr da tıpkı bu şekilde gelişen ve vücudun kendi savunma mekanizmasını kendi hücrelerine karşı kullanmasıyla ortaya çıkan bir hastalık türüdür. Genel olarak;
- Ailesinde graves hastalığı ya da bir otoimmün hastalığı öyküsü bulunanlar,
- Ağır stres,
- Travmalar,
- Diyet,
- İyot eksikliği,
- Kadın olmak,
- Hamilelik ve menopoz,
- Radyasyona maruz kalma,
- Bazı ilaçlar zehirli guatr riskini arttıran unsurlar arasında sayılmaktadır.
Tanı ve tedavi yöntemi
Hastalığın teşhisi için ilk aşama klinik bir muayenedir. Ancak hastalığın ilerlemişlik seviyesine göre ileri araştırmaların da yapılması gerekmektedir. Hastanın öyküsü alındıktan ve klinik muayene gerçekleştirildikten sonra gerekli kan testleri, troid sintigrafisi, ultrason ve iyot uptake gibi testler uygulanır. Ayrıca gravesin asıl nedenini tam olarak anlamak için anti-TPO, anti-TG ve TSH reseptör gibi troid antikorlarının kandaki seviyeleri tespit edilir. Hastalığın seviyesi ve hangi türün gelişim gösterdiğinin teşhis edilmesi doğru tedavi yöntemi için oldukça önemlidir.
Zehirli guatr hastalığının tedavi aşamasında hastalığın seviyesi, kişinin yaşı ve ilaç tedavilerine verdiği yanıt gibi birçok faktör göz önünde bulundurularak bir tedavi planı seçilir. Genellikle ilk aşama antitroid ilaç tedavisidir. Bu sayede fazla üretilen troid hormonu kontrol altına alınmaya çalışılır. Bir diğer yöntem ise cerrahi operasyon ve radyoaktif iyot tedavisidir. Cerrahi yöntem, kanser şüphesi ve troid bezlerinde nodüllerin tespit edildiği durumlarda tercih edilirken radyoaktif iyot tedavisi ise 2 aylık bir süre zarfında hastanın hormon seviyelerinin normale döndürülmesi için kullanılır. Zehirli guatr hastalığının gebelik sürecinde görülmesi oldukça sakıncalıdır ve düşük riski taşımaktadır. Dolayısıyla çok daha sıkı bir takip gerektirmektedir. Ayrıca radyoaktif iyot tedavisi gebelik sürecinde bebeğe zarar verebileceği için bu yöntemin hamilelerde kullanılması önerilmemektedir.
