Sünnet; hem kültürel ve dinsel açıdan hem de sağlıklı bir yaşam gereği dünyada en sık uygulanan cerrahi yöntemdir. Sünnet uygun zaman ve koşullarda ehil kişiler tarafından yapılması gereken bir cerrahi müdahaledir. Uygulama için artık hemen hemen herkesin hastaneleri tercih ettiğini söyleyen Avrasya Hastanesi Çocuk Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Hüseyin Kılınçaslan, sünnet ile ilgili bilinmesi gerekenleri anlattı.
Sünnet nedir?
Sünnet; tıbbi ismiyle sirkumsizyon penisin ucunda, idrar çıkış deliğini kapatan ve o bölgede kapalı boşluk oluşturan cilt katlantısının kesilerek çıkarılması işlemidir. Tamamen steril bir ortamda ve işin uzmanı tarafından uygulanması gereken bir işlem olan sünnet, tarihi çok eskilere dayanan bir ritüel olarak da tanımlanabilir.
Sünnetin yararları nelerdir?
Sünnetin bilimsel açılardan da ispatlanmış faydaları şu şekilde özetlenebilir;
- Sünnetle alınan deri penis ucunu kapatmaktadır. Bu tabaka alınmadığı takdirde altında mikrobik birikintilere sebep olur. Sürekli temizlenmezse hastalıklara davetiye çıkarır.
- İdrar yolu enfeksiyonlarına karşı korur.
- Sünnet olunmadığı takdirde bu deri penis apselerine sebep olabilir.
- İdrar çıkışına engel teşkil edebilir.
- Cinsel yolla bulaşan hastalıklarda taşıyıcı rol üstelenebilir.
- Penis kanserine karşı bir koruyucudur.
Her çocuk sünnet olabilir mi?
Neredeyse her erkek çocuğuna uygulanan sünnet belli koşul ve şartlar söz konusu olduğunda tercih edilmeyebilir. Özellikle de sağlık sorunları olan çocuklar için ekstra dikkatli olunması gerekiyor. Eğer çocuğun ciddi bir hastalığı varsa sünnet öncesi gerekli tetkiklerin yaptırılması ve sonrasında zamanına karar verilmesi önemlidir.
- Alerji, kalp-damar hastalıkları, kanama bozuklukları gibi sağlık sorunları olan çocuklarda, gerekli araştırmalar sonucunda elde edilen veriler ışığında sünnet için adım atılmalıdır.
- Alerjik durumlarda öncelikle çocuğun alerjisi tespit edilmeli gerekirse tedavi edilmeli ardından sünnet edilmelidir.
- Aşırı kilolu çocuklarda da öncesinde kilo verdirilmesi düşünülmedir. Aksi halde penisin gömülmesi gibi durumlar ile karlaşılabilir.
- Tıbbi ismi ile hipospadias, halk arasında yarım sünnetli denilen durumlarda idrar deliğinin ameliyatla taşınması gerekir. Bu durumlarda da sünnet tek başına değil bu işlem ile beraber yapılmalıdır.
- İnmemiş testis, su fıtığı veya kasık fıtığı olan çocuklarda da sünnetin bu ameliyatlar sırasında yapılması tercih edilmelidir.
Sünnet neden uzman hekimlerce yapılmalıdır?
Sünnetçi tabir ettiğimiz kişiler tarafından uygun olmayan şartlarda yapılan sünnet hem sağlık ve psikolojik açısından ağır travmalara yol açabilir. Sünnetin uzman bir doktor tarafından yapılmaması durumunda;
- Kanama nedeniyle ölümle bile sonuçlanabilecek durumlar,
- Penis başının bir kısmının kesilmesi,
- Yapılan lokal anestezik maddeye bağlı penis başında oluşabilecek gangrenler,
- Derinin hatalı kesimi sonucu ortaya çıkan şekil bozuklukları, tekrar sünnet gerekliliği,
- Steril koşullar altında yapılmadığında oluşabilecek enfeksiyonlar,
- İleri derecede ödem (şişlik) ve kapanmayan yaralar görülebilir.
Sünnet için ideal yaş nedir?
Sünnet gereklilik halinde her yaşta yapılabilen bir işlemdir. Nedir bu gereklilikler? Sünnet derisinin dar olup çocuğun sık sık enfeksiyon geçirmesi, pipinin ucunda sık sık olan kızarıklıklar, balanit dediğimiz sünnet derisi iltihaplanması, ultrason ile böbreklerde bir sıkıntı saptanmış olması gibi
Bunun dışında hiçbir sorunu olmayan bebekte ideal yaş 1,5 yaş altı, 6 yaş ve üzeridir. Özellikle ilk altı ay en ideal zamandır. Bu yaşların söylenmesinin en büyük nedeni çocuğun psikolojik açıdan etkilenmemesidir. Özellikle ilk 2-3 ay bebekler sünnet olacağını, olduğunu bilmez. Bu ilk 1,5 yaşa genişletilebilir. Bu çok önemli bir durumdur. Çocuk sünnet olduğu hazırlamaz ve sünnet bu yüzden psikolojik etki bırakmaz. Altı yaş ve üzerinde ise çocuğa durum çok iyi açıklanırsa yine hemen hemen hiçbir etki bırakmadan bu durum atlatılır.
Sünnet yanlış zamanda, yanlış kişilerce yapılırsa çocukta psikolojik etki bırakabilmektedir.
Buna dikkat edilmesi gerekmektedir.
Yenidoğan sünneti nedir? Avantajları nelerdir?
Yenidoğan dönemi ilk bir aylık süreci kapsar fakat yenidoğan sünnetinde bu süreyi doğumdan itibaren ilk 2-3 aya kadar genişletebiliriz. Bu dönemde bebekler geçirdikleri operasyonlarla ilgili hiç bir şey hatırlamayacağı için herhangi bir psikolojik travma yaşamamaktadırlar. Ağrı eşikleri yüksektir ve uykuya daha meyillidirler. İşlem için genel anestezi de çoğunlukla gerekmemektedir. Ayrıca penis üzerindeki damarlar çok küçük olduundan kanama çok az olacak ve iyileşme süresi de daha hızlı olacaktır. Bu aylarda sünnet eğer ortam iyi ayarlanırsa kolay geçmekte ve hastalar genel anestezi almasa bile genellikle uyumaktadır. Doğar doğmaz sünneti yaptırmak uygun olur mu? İdeal olan zaman göbeğin düştüğü, çocuğun sarılık vb. sıkıntılarının netleştiği ve bebeğe bakım yapacak annenin de tıbbi açıdan daha da iyi olduğu ilk 7 günden sonra ki dönemdir.
Sünnet işleminden sonra dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?
- Sünnette yapılan uyuşturucunun etkisi yaklaşık 4-5 saat sonra geçmeye başlayınca ağrı olacaktır. Çocuğunuza yazılan ağrı kesici şurup, fitil ve antibiyotik kremi düzenli kullanmak gerekmektedir.
- İlk gün çocuk aşırı hareketlerden kaçınmalı ve tuvalette kendini zorlamamalıdır.
- Sünnet külotu giyebilir, bu çocuğa hareket özgürlüğü sağlar.
- Bezlenen bebeklerde sünnet külotuna gerek yoktur. Bez ile bakım daha rahat olmaktadır.
- Yara durumu, iyileşme süreci çocuktan çocuğa değişir. Yatak istirahatinin bir faydası yoktur. Yaranın temiz bir şekilde korunmasına dikkat edilmelidir.
- Yapılan dikiş materyalleri kendiliğinden eriyen dikişler olduğu için ayrıca almaya gerek yoktur. Kendiliğinden eriyip düşeceklerdir.
- Sünnetten üç-dört gün sonra çocuk banyosunu yapabilir.
- Çocuk tamamen iyi olduktan sonra sünnet bölgesini sık sık sabunlu su ile yıkayıp kurulaması öğretilmelidir. Temizlik bu süreçten sonra daha fazla önem kazanmaktadır ve ihmal edilmemelidir.
Son olarak anne babalara neler tavsiye edersiniz?
Sünnet ‘’aradan çıksın bir an önce’’ diye yapılacak bir işlem değildir.
Sünnet kolay olduğu zaman çok kolay, zor olduu zamanda çok zor olan bir işlemdir. Bu ikisinin ortası yoktur.
Dikkatli ellerde uygun zamanda yapılması gereken bir işlemdir.
Uygun kişilere sünnet yaptırsınlar. Uygun ve donanımlı merkezlerde, uygun koşullarda yaptırsınlar.
Bölgesel uyuşturma mı yoksa genel anestezi mi buna karar verirken hekimlerin sözünü dinlesinler.
Özellikle 2-4 yaş arası çocuklarda genel anestezi gerekebilir. Bunu da alternatif olarak düşünsünler.
Çocuğu ve kendilerini olayın bilincinde olarak hazırlasınlar. Tüm bu hazırlıklar yapılırsa işlem kolay olmaktadır.
