Önceden yaptığınız basit bir hareketi bile yaparken zorlanıyor, ağrı ve şişlik gibi şikayetlerle karşılaşıyorsanız stres kırığınız olabilir. Daha çok sporcularda ve yanlış ayakkabı kurbanı olan kadınlarda görülen stres kırığını Avrasya Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Op. Dr. anlatıyor.
Stres kırığı nedir?
Sporcu hastalığı olarak bilinen stres kırığı daha çok uzun süre hareketsiz kaldıktan sonra kontrolsüz bir şekilde spor yapınca ortaya çıkıyor. İsminin aksine psikolojik bir sebepten kaynaklanmayan stres kırkları, vücuttaki kemik dokusunun sürekli ve kuvvetini aşan bükülme gücüyle karşılaşması ile ortaya çıkıyor.
Kadın erkek herkesi etkileyebilen bu hastalık, daha önce rahatlıkla yaptığınız ama şimdilerde yaparken zorlandığınız hareketlerle kendini belli ediyor. Özellikle yürürken ağrıya neden olan stres kırığının daha çok kadınlarda görülme nedeni ise yanlış ayakkabı seçimidir. Stres kırığının bir başka önemli sebebi ise ileri yaşlarda ortaya çıkan osteoporoz sorununun kadınlarda daha fazla görülmesidir.
En çok ayak tarak kemiğinde görülüyor
Stres kırığı, ayağın belirli bölgelerinde geçmeyen ağrı ve şişkinlikle ortaya çıkıyor. Özellikle ayakta fazla duran, uygun ayakkabı tercih etmeyen spor yaparken bir anda aktiviteyi artıran kişiler ile topuklu ayakkabıyla ayakta fazla zaman geçiren kadınların kemik sağlığını tehdit ediyor.
Tekrarlayan küçük yaralanmalarla kemikteki yorgunluğa bağl olarak kırık daha çok ayak tarak kemiklerinde görülür. Bu kırılma bir anda olmaz, süreç içinde gelişir. Zaman içinde küçük travmaların birikmesiyle kemikte zayıf bir nokta bulur ve bu noktada bir çatlak oluşturarak başlar. Ayak tarak kemiğinin yanı sıra ayak bileği ve kaval kemiğinde de görülebilir.
İki çeşit stres kırığı vardır
Normal bir kemik kaldıracağından daha fazla yüke maruz kalırsa stres kırığı gelişebilir. Örneğin bir kişi kilometrelerce yürüdüğünde stres kırığı gelişebilir. Burada önemli olan belli bir ağırlığa programlanmış kemiğin bunun çok çok üzerinde bir yüke maruz kalması kemiğin bütünlüğünü bozmasıdır. İkinci tip stres kırığında ise kemiğin yapısı bozuktur. Yani burada kemik normal değildir. Basit bir travma bile stres kırığına yol açabilir.
Stres kırıklığı belirtileri nelerdir?
- Ağrı yavaş yavaş gelişir, dinlenince geçer,
- İlerlemiş vakalarda dinlenme ile de geçmeyebilir,
- Kırığın olduğu bölgeye dokununca hassasiyet gelişebilir,
- Ayağın üstünde şişlik görülür,
- Ayak bileğinde ve çevresinde şişlik görülür,
- Morarmalar meydana gelebilir.
Stres kırığı nasıl tedavi edilir?
Öncelikle stres kırığından şüpheleniliyorsa mutlaka istirahat edilmeli ve yapılan aktivite neyse durdurulmalıdır. Hassasiyetin olduğu bölgeye gün içinde buz uygulanmalı ve ağrıya sebep olacak aktivitelerden kaçınılmalıdır. Doktor tarafından verilen, ağrı ve şişliği azaltması nedeniyle nonstreoid antiiflamatuar ilaçlar kullanılabilir. Alçı tedavisi uygulanabilir. Eğer hasta cerrahi dışı yöntemlere cevap vermiyorsa cerrahi yöntemler de uygulanabilir.
Stres kırığı olanlar nelere dikkat edilmeli?
- Stres kırığı için kemik sağlığı çok önemli olduğundan kalsiyum ve D vitamininden zengin yiyecekler tüketilmelidir,
- Spor yaparken uygun spor ayakkabı tercih edilmelidir,
- Spora yeni başlayanalar temposunu yavaş yavaş artırmalıdır,
- Spora başlamadan önce mutlaka gerdirme ve esneme hareketleri yapılmalıdır,
- Stres kırığı riskini azaltmak için yüzme ve bisiklet sürme gibi egzersizler tercih edilmelidir.
