İNMEMİŞ TESTİS VE UTANGAÇ TESTİS

İNMEMİŞ TESTİS VE UTANGAÇ TESTİS

Testisler, bebek anne karnında iken böbreklere yakın bir yerde oluşur ve aşağı doğru inişe başlar.  Doğuma iki ay kala yani bebek yedi aylık iken kasık kanalına doğru ilerler. Doğumda ise artık olması gereken yerde yani skrotum dediğimiz torbanın içinde olur. Testisin herhangi bir nedenden dolayı bu inişini tamamlayamayıp torbaya inmemesine yani kanalda ya da karın içerisinde kalmasına inmemiş testis adı verilir. Normal zamanında doğmuş çocuklarda inmemiş testis sıklığı  %1 iken, prematüre bebeklerde %25’lere kadar çıkmaktadır.

Utangaç testis ise daha farklı bir durumdur. Burada testis inişini tamamlamış, arada kasık kanalına çıkmaktadır. Fakat çoğunlukla torba içerisindedir.

İNMEMİŞ TESTİS NEDEN OLUŞUR?
Bu konuda birçok teori öne sürülmüştür.  Tek taraflı inmemiş testiste mekanik nedenler, iki taraflı inmemiş testiste ise daha çok hormonal nedenler suçlanır.
Bunun dışında nörolojik bazı hastalıklarda da ve diğer sistemik bazı hastalıklarda da inmemiş testis karşımıza çıkar. Testisin inişiyle ilgili öne sürülen teorilerden birisi de genitofemoral sinir teorisidir. Bu sinirin testise yol gösterici olduğu kabul edilir. Birçok yazar ise testisin inmemesinde gubernakulum dediğimiz kasık kanalını ve torbanın içini oluşturan anatomik olarak testisin inişini hazırlayan mekanizmanın tam gerçekleşememe durumunu suçlar.
Gubernakulumdan düz ve çizgili kaslar gelişmektedir. Prosessus vaginalisde basit bir periton uzantısı değil, kas içeren özel bir yapıdır. Testis, prosessus vaginalis içinden bu kaslarca üretilen itici hareketlerle indirilmektedir. Burada oluşacak bir bozukluk inmemiş testisle sonuçlanmaktadır. İnmemiş testis karından itibaren herhangi bir lokalizasyonda olabilir.

İNMEMİŞ TESTİS TANISI NASIL KONULUR?

Fizik muayene burada en iyi tanı aracıdır. İnmemiş testislerin % 80’i elle muayenede saptanırken % 20’si ise elle muayenede saptanamaz.  Gerçek inmemiş testis skrotal torbaya hiç indirilemeyen testistir. Testis kasıkta veya kasık içindedir. Gliding testis terimi de inmemiş testisi anlatır. Testis skrotal torbaya elle indirilir fakat burada beklemez ve kasık kanalına tekrar kaçar. Asendan testis ise daha önceden skrotal torbada olan fakat büyüme gelişme sırasında adapte olamayıp kasık kanalına yerleşen inmemiş testis çeşididir. Anorşizm ise testisin tamamen yok olmasıdır. Nubbin testis ise testisin çok küçük bir kalıntı halinde kalmasıdır. Nubbin testislerin ileride kanser gelişimini engellemek için çıkarılması gerekir.

Fizik muayene ultrasonoğrafi ile desteklenir. Ultrasonoğrafide testislerin yeri, boyutları ve parankim görünümleri değerlendirilir. Bu yöntemlerle bulunamayan testiste iki yol takip edilir. Magnetik rezonans görüntüleme yapmak veya tanısal amaçlı laparoskopi yapmak. Biz bu aşamada tanısal laparoskopiyi tercih ediyoruz. Çünkü çocuklarda magnetik rezonans görüntüleme anestezi gerektirmekte ve küçük testislerin tespitinde de çok efektif olmamaktadır. Magnetik rezonans görüntüleme sonucu genellikle net bir karar verilememekte ve ek olarak tanısal laparoskopi yapılmaktadır.

İNMEMİŞ TESTİS VE UTANGAÇ TESTİS AYRIMI NASIL YAPILIR? RETRAKTİL TESTİS NEDİR?

İnmemiş testiste testis torbada değildir. Elle indirilemez veya indirilse bile beklemez tekrar kasığa kaçar.

Utangaç testiste ise testis sıcakta ve uykuda iken sıklıkla torba içinde olur.

Arada kasık kanalına kaçabilir. Elle indirildiğinde torbada bir süre bekler ve hemen kasığa kaçmaz. Retraktil testis utangaç testisin diğer ismidir.

UTANGAÇ TESTİS AMELİYAT GEREKTİRMEZ DEDİNİZ. UTANGAÇ TESTİSLERİ NASIL TAKİP ETMEK GEREKİR?

Bu testisleri belli aralıklarla takip etmek gerekir. Bazı utangaç testisler özellikle sekiz yaş civarı asendan testis haline gelebilir. Asendan testis ise bir inmemiş testis çeşididir ve ameliyat gerektirir.

İNMEMİŞ TESTİS ZAMANINDA YERİNE İNDİRİLMEZSE NE GİBİ SORUNLAR OLUŞUR?
Testisin skrotal torbada olmasının en önemli gerekliliği ısıdır. Testisteki sperm üreten hücrelerin 33-33,5 derecelik ısıda olmaları gerekir. Eğer testis kasıkta ya da karın boşluğunda kalırsa bu ısı 3-4 derece yükselir ve sperm üreten hücreler etkilenmeye başlar. Isının bu negatif etkisi bebek doğar doğmaz başlar ve giderek artar. Özellikle 1,5-2 yaşa kadar yerine indirilmemiş testislerde kısırlık riski artar.
İnmemiş testiste ikinci önemli sorun kanser gelişmesidir. Kanser riski 40 kat artar.
Üçüncü sorun testisin kanalda kaldığı sürece daha fazla travmaya maruz kalmasıdır. Travma nedeniyle testisin kendi etrafında dönmesi yani torsiyon riski de artar.

Ayrıca inmemiş testise kasık fıtığı eşlik edebilir. Testis çok yukarıda kalmışsa ve aynı zamanda bir fıtık eşlik ediyorsa 6 ay bile beklenmeden en kısa sürede ameliyat edilir. Fıtık çok ön planda değilse 6 ay ile 12 ay arasında müdahale etmek gerekir. Fıtık bulguları yok, testis de kanalın torbaya yakın kısımlarında ise 1 yaşına kadar beklenir. Ameliyat için 1,5-2 yaşı geçirmemek gerekir.
İnmemiş testis ayrıca bir psikolojik travma nedeni olabilir.

İNMEMİŞ TESTİS AMELYATLARI ZOR AMELİYATLAR MIDIR?
Ameliyatın zorluğu veya kolaylığı testisin yeri ve büyüklüğü ile ilgilidir. Elle hissedilmeyen veya hissedilse bile sıvazlanıp skrotal torbaya indirilemeyen ve normalden küçük olan inmemiş testislerin ameliyatları; yerinde olmasa bile elle muayenede sıvazlanıp skrotal torbaya kadar getirilebilen ve boyutu normal olan inmemiş testislerin ameliyatlarına göre daha zor olmaktadır.
Eğer testis karın boşluğundaysa veya damar boyu çok kısaysa testis iki aşamada indirilir. Laparoskopik yöntemle cerrahi operasyonun ilk aşaması daha sonra açık cerrahi ile ikinci aşaması tamamlanır. Bunun dışındaki inmemiş testislerde standart cerrahi tedavi kasıktan yapılan orşiopeksidir. Gliding testis dediğimiz sıvazlamakla çok kolay skrotal torbaya indirilebilen inmemiş testislerde ise skrotal yaklaşım ile ameliyat yapılabilir. Kasık insizyonuna gerek olmayabilir.

İNMEMİS TESTİSLERDE HORMON TEDAVİSİN YERİ VAR MIDIR?

Gerçek inmemiş testiste yani karın içinde olan veya kasıkta olsa bile sıvazlamakla ilerletilemeyen testislerde hormon tedavisinin yeri yoktur. Bunun dışında utangaç mı? Gliding inmemiş testis mi? Bu şekilde arada kalınan vakalarda Çocuk Endokrinoloji uzmanının da görüşü alınarak hormon tedavisi verilebilir.

İNMEMİŞ TESTİS AMELİYATI SONRASI DÖNEM NASILDIR? BU AMELİYATLAR HASTANEDE KALIŞI GEREKTİRİR Mİ?

Laparoskopik yöntemlerde 1 gün hastane yatışı gerekebilir. Diğer inmemiş testis ameliyatları hastanede yatışı gerektirmez. Genellikle 5-7 gün içinde hastalar banyo yapabilir. Bir haftalık bir okul istirahati yeterlidir. Kontroller  1, 3, 6 ve 12. aylarda yapılmaktadır.