Bazen çok sevdiğiniz bir besin vücudunuzda ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bu durumda o besini yemek için diretmek en son yapılacak şeydir. Çünkü vücudun verdiği tepki aslında o besine karşı alerjiniz olduğunun en önemli kanıtıdır. Avrasya Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı besin alerjileri ile ilgili çarpıcı bilgiler veriyor.
Besin alerjisi nedir?
Besin alerjisi; vücudun, bağışıklık sisteminin yabancı olan veya yabancı olarak tanımladığı maddelere karşı geliştirdiği reaksiyonlar olarak tanımlanabilir. Gelişen reaksiyonlar genellikle gıdanın yenmesinden sonraki ilk iki saat içinde kendini belli eder. Bakıldığında her besin alerjiye yol açabilir ancak sık yenilen gıdalara karşı alerji daha çok görülür.
Hangi besinler alerji yapar?
Söz konusu alerjik reaksiyonlar olduğunda bazı besinler, özellikle çocukluk döneminde alerjik reaksiyonlara neden olurken, bazıları ise hayat boyu devam edebilir. Bu noktada alerjiye yol açan temel faktör daha çok besinlerin içindeki protein yapılarıdır. Görülen en yaygın alerji fıstık alerjisidir.
Alerjiye en sık neden olan diğer besinler nelerdir?
- Çilek,
- Çikolata,
- Bal,
- Ketçap,
- Mayonez,
- Tahıllar,
- İnek sütü
- Margarin,
- Yumurta,
- Balık,
- Kabuklu deniz ürünleri,
- Kabuklu kuruyemişler,
- Yaban mersini,
Tahılların içinde bulunan glüten, proteini işlenmiş gıdalarda en fazla bulunan katkı maddesidir ve alerjiktir. İnek sütünde bulunan kazein proteini de alerjik ve kanserojendir.
Besin alerjisinin belirtileri nelerdir?
- Burunda tıkanıklık,
- Hapşırma,
- Geniz akıntısı,
- Gözlerde sulanma,
- Damakta kaşıntı,
- Deride kaşıntı, yanma, kızarıklık, kurdeşen,
- Dudak ve göz kapaklarında şişlik,
- Nefes darlığı,
- Hırıltı,
- Öksürük,
- Karın ağrısı,
- Kusma,
- Tansiyon düşüklüğü,
- Baş dönmesi.
Besin alerjilerinde nadir de olsa anafilaksi ortaya çıkabilir. Anafilaksi, farklı organ ve sistemlerin aynı anda oluşturduğu ciddi ve yaşamı tehdit edebilen alerjik reaksiyondur. Bu duruma yol açan maddenin küçük bir kısmı bile çok ciddi sonuçlara neden olabilir. Özellikle besin alerjisine astımın eşlik ettiği hastalarda daha şiddetli reaksiyonlar görülebilir.
Besin alerjisi teşhisi nasıl konulur?
Besin alerjisinde sağlıklı bir tanı koymak zor olabilir bu sebeple deneyim gerektiren bir süreçtir. Dikkatli yürütülmeyen işlemlerin sonucunda yanlış tanı konulması ile hastalara gereksiz diyet uygulaması yapılabilir. Hastalık öyküsü, tanı için en önemli basamaktır.
- Tüketilen besinin içeriği ve miktarı,
- Belirtilerin ortaya çıkış ve düzelme zamanı,
- Daha önceden ve daha sonra benzer reaksiyonların olup olmadığı iyi bilinmelidir.
Bazı hastalardan, şikayetlerinin nedeninin bulunabilmesi için besin günlüğü tutmaları istenebilir. Tükettiği gıdaların ayrıntılı bir şekilde bu günlüğe kaydedilmesi tanısal sürece yardımcı olabilir. Besin alerjilerinde belirtilerin özelliği ve çıkış zamanı, izlenecek tanısal işlemler açısından son derece önemlidir.
Tedavi nasıl yapılmalıdır?
Besin alerjilerinde kanıtlanmış bir radikal tedavi yöntemi yoktur. Hastanın alerjik olduğu besin ürünlerinden kaçınması reaksiyonları önlemenin tek yoludur. Besin alerjisi olan hastalarda ortaya çıkan hafif reaksiyonlarda bazı ilaçlar kullanılabilir. Anafilaksi öyküsü olan veya yüksek riskli besin alerjili hastalara adrenalin oto-enjektör verilmeli ve kullanımı hakkında bilgilendirilmelilerdir. Anafilaksi ani başlayan ve acil bir durum olduğu için hastalar ya da ebeveynlerin adrenalin oto-enjektörü mutlaka yanlarında bulundurmaları gerekmektedir.
Besin alerjisi olan hastaların alabileceği önlemler nelerdir?
- Besin alerjisi tanısı konulan hastaların yakınları belirtileri tanıma ve gerekirse acil müdahale konusunda bilgili olmalı,
- Her hastaya acil eylem planı düzenlenmeli,
- Besin alerjisi olan çocuk okulda arkadaşlarının yiyeceklerini yememeli,
- İşlenmiş, dondurulmuş veya paketlenmiş gıdalar gizli besin proteinleri içerebilir; bu yüzden alışveriş sırasında besin etiketleri ve içerikleri dikkatle okunmalı,
- Restoranlarda yenen yemeklerde de gizli besin alerjenleri olabileceğinden hazırlayan kişilerden yiyecek içerikleri hakkında bilgi alınmalıdır.
