- Koah nedir? Toplumda görülme sıklığı ve belirtileri nelerdir?
Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), yavaş ilerleyen ve geri döndürme olasılığı düşük olan, sıklıkla tütün içiciliğiyle ilişkili, kronik solunum yetmezliğine yol açabilen obstrüktif solunum paterni ile karakterize kronik bir solunum hastalığı olarak tanımlanır. Koah, akciğerlerde bulunan ve bronş adı verilen hava keseciklerinin tıkanması sonucu; solunum güçlüğü, öksürük ve nefes darlığı gibi şikayetlere yol amaktadır. Nefes aldığımızda akciğerlerimize dolan hava bronşlar tarafından emilerek, kan ile dokulara ulaştırılır. Koah oluştuğunda ise bronşlar tıkanır ve akciğer kapasitesinde büyük bir azalma meydana gelir.
Koah, büyük bir sağlık soruna teşkil etmesine karşın, kamuoyu tarafından yeterli bilinç oluşturulamamıştır. Sağlık Bakanlığının yaptığı açıklamaya ilişkin olarak görülme sıklığının 40 yaş üstü yetişkinlerde %15-20 olduğunu söyleyebiliriz. Ortalama olarak 40 yaş üstünde olan her 5 kişiden birinde koah görülüyor. Neredeyse 5 milyona yakın koah hastasının yalnızca 300-500 bin kadarı kendisinde hastalık olduğunun farkında.
Koah, başlangıç seviyesinde olduğu zaman hiçbir semptoma sebep olmayabilir ya da hafif semptomlara neden olabilir. Hastalık ilerledikçe semptomlar daha şiddetli bir hal alır. Yaygın belirtilere değinecek olursak;
- Devam eden öksürük veya çok fazla mukus üreten öksürük
- Fiziksel aktivitelerde yaşanan nefes darlığı
- Nefes alırken hırıltılı ve gıcırtılı bir ses
- Göğüste yaşanan sıkışma
Eğer koah’ınız varsa sıklıkla soğuk algınlığı veya grip gibi diğer solunum yolu enfeksiyonları ile karşı karşıya kalabilirsiniz. Değindiğimiz semptomlara sahip olan herkes koah’lı değildir. Bu sebeple yaşadığınız bu belirtiler için uzman bir doktora görünmek faydalı olacaktır.
- Koah için risk faktörleri nelerdir? Sigara kullanımı Koah arasındaki ilişkiyi hakkında bilgi verebilir misiniz?
Koah oluşumunu etkileyen anahtar faktör sigara tüketimidir. Hastaların büyük bir çoğunluğu sigara ve benzeri tütün ürünlerini kullanan kişilerdir. Ailesinde koah geçmişi bulunan kişilerin sigara içtikleri takdirde hastalığa yakalanma oranları büyük oranda artış gösterir. Diğer sebepler arasında akciğeri tahriş edici maddelere uzun süreli olarak maruz kalmak yer alır. Örnek verecek olursak; hava kirliliği, ortamdan veya iş yerinden gelen kimyasal dumanlar ve tozlar… Diğer kişilerden gelen duman ikinci el duman olarak geçer ve hastalığa etkisi büyüktür.
- Koah tedavisinde izlenen yöntemler nelerdir? Güncel tedavi yöntemleri hakkında bilgi verebilir misiniz?
Koah için henüz kesin bir tedavi yöntemi bulunamamıştır. Yaşam tarzında gerçekleştirilen değişiklikler ve tedaviler daha iyi hissetmenize ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatmanıza yardımcı olacaktır. Tedavide hedeflenenler; Semptomlarınızı iyileştirmek, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak, komplikasyonları önlemek ve genel sağlığınızı iyileştirmektir.
Yaşam tarzında değiştirilmesi gereken noktalar
Sigarayı bırakarak işe başlamak tedavinin en önemli adımıdır. Aynı zamanda ikinci el dumandan ve soluyabileceğiniz toz, duman ve diğer toksik maddelerin bulunduğu yerlerden uzak durmanız sizin yararınıza olacaktır.
Koah’ın şiddetli formlarına sahipseniz, nefes darlığı ve yorgunluk hissine bağlı olarak yeteri kadar yemek yeme konusunda problem yaşıyor olabilirsiniz. Bu sebeple vücudunuzun ihtiyacı olan kalori ve besinleri alamamak, semptomlarınızı ve enfeksiyon riskinizi artırabilir. Beslenme ihtiyaçlarınızı en doğru şekilde karşılayabilmek için beslenme planınız hakkında uzman bir doktorla görüşmek en doğru yol olacaktır.
Nefes almada problem yaşandığı için, size en uygun ve güvenli olan aktiviteleri tercih etmeniz gerekecek. Belirtilerinizle aktif kalmakta zorlanabilirsiniz. Bununla birlikte fiziksel aktivite, nefes almanıza ve genel sağlığınızı iyileştirmenize yardımcı olan kasları güçlendirebilir.
İlaç kullanımı (Bronkodilatörler)
Bronkodilatörler solunum yollarının etrafındaki kasları gevşetme görevi görür. Solunum yollarınızın açılmasına yardımcı olarak nefes almanızı kolaylaştırır. Hastalığın ciddiyetine bağlı olarak kısa etkili veya uzun etkili olarak reçete edilir. Çoğu bronkodilatör, inhaler adı verilen bir cihaz kullanılarak alınır. Bu cihaz, ilacın doğrudan akciğerlerinize gitmesini sağlar.
Oksijen desteği
Şiddetli koah sürecinde ve kanda düşük oksijen seviye bulunduğunda oksijen tedavisi daha iyi ve sağlıklı nefes almanızı kolaylaştırır. Bu tedavide oksijen burun uçları veya maske yoluyla hastaya verilir.
Ameliyat şiddetli koah için son çare
İlaç almakla düzeltilemeyen şiddetli semptomlarda kişiler için cerrahi işlemler son seçenektir. Esas olarak amfizemle ilgili olan KOAH hastalarına yönelik ameliyatlar, bülektomi ve akciğer hacim azaltma ameliyatını (LVRS) içermektedir.
- Koah ve koronavirüs arasındaki ilişki nedir? Covid 19 Koah hastaları için nasıl riskler oluşturur?
Akciğerler, koronavirüs için birincil hedeftir. Virüs vücuda alındıktan sonra akciğer dokularını istila eder. Bu da iltihaplanma ve solunum problemlerine sebebiyet verir. Enfeksiyon kötüleşirse pnömoni gelişebilir. Pnömoni, organların hava keselerini sıvıyla dolduran ve potansiyel olarak yaşamı tehdit edebilen bir tür akciğer iltihabıdır. COVID-19’un akciğerler üzerindeki yıkıcı etkisi göz önüne alındığında, koah’lı hastaların telaşlanması normaldir. Bu sebeple genel olarak önerilen korunma önlemlerini kronik akciğer hastalarının titizlikle uygulamaları gerekmektedir.
