Prematüre

Prematüre bebeğin tanımı nedir?

37. haftadan daha kısa süren bir gebelikten sonra doğmuş yeni doğan bebekler için kullanılan bir terimdir. Bebeğin beklenen doğum tarihinden yaklaşık 3 hafta önce doğması durumuna verilen addır. Prematürenin birçok türü mevcuttur. Geç preterm doğum; 34 ila 36 hafta arasında süren gebelikten sonra gerçekleşen doğumdur. Orta preterm doğum, 32 ila 34. gebelik haftaları arasında gerçekleşir. Erken preterm doğum, 32 haftadan daha kısa süren bir gebelikten sonra doğum gerekleşir.

Prematüre bebeklerde hangi sağlık sorunları ortaya çıkabilir?

Prematüre bebeklerin çok karmaşık tıbbi sorunları olabilir. Bu sorunlar kısa veya uzun vadeli olabilir. Genellikle, bebek ne kadar erken doğarsa, komplikasyon riski o oranda artar. Prematüre bebeklerde görülen komplikasyonlar şu şekildedir;

• Kalp sorunları,
• Solunum problemleri,
• Sindirim sistemi sorunları,
• Vücut ısı kontrolünde sorunlar,
• Beyin kanaması,
• Kansızlık ve sarılık,
• Kan şekeri düşüklüğü,
• Enfeksiyona yatkınlık,
• Bağışıklık sisteminde zayıflık.

Uzun vadede ise aşağıdaki sağlık sorunları görülebilir;

• Öğrenme güçlüğü,
• Selebral palsi,
• Görme problemi,
• Dişlerin geç çıkması ve dişlerde hiza problemi,
• Psikolojik sorunlar,
• Davranışsal problemler,
• Astım,
• Beslenme problemleri.

 Bu bebekler genelde ne kadar süre hastanede kalmalıdır?

Prematüre bebeklerin hastanede kalma süresi ile ilgili birçok çalışma ve önerilen kriter mevcuttur. Prematüre bebekler genel olarak 34–35 haftalık olduklarında taburcu edilmeye hazır olurlar. Prematüre bebeklerde solunum merkezi 40–45 haftaya kadar henüz gelişimini tamamlayamadığı için apne dediğimiz solunum durması gibi problemler yaşanabilir. Bu sebeple riskli bebeklere evde apne yatakları önerilmektedir. Bebekler genellikle ortalama 6–7 aylıktan itibaren kendi savunma faktörlerini oluştururlar. Enfeksiyonlar açısından ilk 6–7 ay hatta ilk 1 yıl çok dikkat edilmelidir.

Bu bebeklerin işitme ve görme fonksiyonlarında ileriye dönük bir sorun görülür mü?

Prematüre doğan bebeklerde en sık rastlanılan sorunların başında görme kaybı gelir. Hastalığın erken dönemde anlaşılması tedaviyi mümkün kılar. Bu tür operasyonları gözün ağ tabakası hastalıkları ile ilgilenen özel bazı göz hekimleri yapar. Prematüre bebeklerde büyüdüklerinde kırma kusurları, şaşılık ve göz tembelliği gibi sorunlar meydana gelebilmektedir. Bu nedenle bu bebeklerin senede bir göz muayenesi olması çok önemlidir.

Prematüre bebeklerdeki bir diğer önemli sorun da işitme kaybıdır. Taburcu olan her yüz bebekten 2 ya da 3’ünde işitme kaybı gözlemleniyor. Bu durumun yaşanmasındaki en büyük faktörler ise; beynin doğum sırasında oksijensiz kalması, yüksek sarılık düzeyi, enfeksiyonlar, kullanılan ilaçların yan etkileri ve uzun süre solunum cihazına bağlı kalması nedeniyle östaki borusunda fonksiyon bozukluğu yaşanmasıdır. İleride konuşma zorluğu yaşamaması için mutlaka işitme taraması yapılmalıdır.

Prematüreler ne zaman eve gitmeye hazır olur?

• Tamamen ağızdan anne sütü veya formül mama ile beslenebilen,
• Beslenmesini tolere eden,
• Solunum sayısı 25-55/dk. arasında olan
• Hastanede tedavi gerektirecek herhangi bir organ fonksiyon bozukluğu olmayan bebekler taburcu planına alınır.

Bu noktada annenin konuyla ilgili bilgisi de çok önemlidir. Eğer anne bebeğini besleyebiliyor, bebekte bir problem gelişmiyorsa, araba koltuğuna yatırıldığında bebekte morarma, soluklaşma nefes tutma belirtileri görünmüyorsa ve oda havasında vücut ısısını koruyabiliyorsa artık eve gönderilebilir.

Aileler eve geldiklerinde prematüre bakımında nelere dikkat etmelidir?

Prematüre bebekler, normal doğanlara göre çok daha farklı bir bakım rutinine ihtiyaç duyar. Buna göre;

• Günlük kaka sayısı, idrar miktarı, öğün saatleri, öğün miktarları bir tabloya kaydedilmelidir. Yaşanan anormal durumlar kaydedilmeli ve doktoru ile paylaşılmalıdır.
• Oda ısısının 23-25 derece olması ve bu ısıya uygun bir şekilde altta zıbın, üstte tulum ve yatarken üzerine ince battaniye örtülmeli,
• Gürültüsüz bir ortamda kendine ait yatakta yatırılmalı,
• Gıdayı reddetme, emmek istememe, sürekli ağlama veya hiç ağlamama, morarma, sık ve zor nefes alma, ateş veya düşük vücut ısısı, sarılık olması halinde en kısa zamanda doktora başvurulmalıdır.

Prematüre bebekler genelde ne zaman diğer bebeklerin boy ve kilosuna ulaşabilir?

28 haftanın altında doğan bebekler 3 yaşına, daha büyük prematüre bebekler 2 yaşına kadar doğum haftaları gözetilerek büyüme ve gelişmeleri izlenir. Bu yaştan sonra artık düzeltilmiş yaşa bakılmasına gerek yoktur. Yaşıtlarını yakalamış olması gerekmektedir.